Dobra koordynacja oko-ręka-ruch jest niezbędna do wykonywania codziennych czynności, takich jak pisanie, rysowanie, manipulowanie, ćwiczenia gimnastyczne czy czynności samoobsługowe. Zanim nasze dziecko zacznie pisać musi upłynąć trochę czasu.
Jak go do tego przygotować?
Co ma wpływ na umiejętność pisania i w jakiej kolejności dziecko pokonuje kolejne etapy aktywności graficznej?

Poznajmy kilka ważnych etapów:

1. Etap plamy

Jest to pierwszy i najważniejszy etap aktywności graficznej. Już pierwsze  ślady działalności “artystycznej” nasze dziecko zostawia w 3-4 miesiącu życia. Chyba każdy z nas zna ten właśnie etap. O czym mowa? Ręka umoczona w kaszce lub zupce zostawia ślad. Rozlana woda, mleko,sok – zostawia ślad. Celem tej właśnie aktywności jest wzbudzenie zainteresowania śladem, skupianie wzroku na plamie, prowokowanie do pozostawienia śladu, poczucie sprawstwa, kreatywna zabawa.
Na co powinniśmy zwrócić uwagę?

Odczytywanie plam – jeśli dziecko wyleje coś bądź „nabrudzi” podczas jedzenia, ukierunkuj jego uwagę na tę plamę (może ona coś przedstawia?)
Oto kilka propozycji ćwiczeń:

• zabawy i rysowanie w masach sypkich piasek, kasza (jeśli są białe, jak np. kasza manna, zastosuj kontrastową podkładkę)
• malowanie sznurkiem – zamocz sznurek w farbie i uderzaj nim o duży arkusz papieru
• stemplowanie – stempluj swobodnie palcami, tworząc kolorowe kropki
• stemplowanie – kolorowe kropki. Dotykaj kolejno kropek, patrz za palcem. Pokoloruj kropki.
• odciskanie swoich dłoni i stóp
• pieczątki np. wykonane z ziemniaków

2. Etap – linie i wzory nieukierunkowane

Wyglądają jak bazgroły i zazwyczaj nie przedstawiają nic konkretnego, ale to bardzo ważny etap.
Ruchy dziecka są jeszcze chaotyczne w wyniku czego często  zamalowany jest stół zamiast kartki. Nie ma się co dziwić  ręka dziecka w tym okresie pracuje szybciej niż kontroluje to oko.
Do tego maluch potrafi skupić uwagę dosłownie na chwilę.

3. Etap – linie i wzory ukierunkowane

Dziecko dąży do rysowania kresek pionowych i poziomych (to w wieku 2. lat). Próbuje także narysować koło (próby te przypadają na 2.-3. rok życia).
Aby osiągnąć ten etap dziecko musi już   wodzić wzrokiem w płaszczyźnie pionowej i poziomej.
Od początku zwracamy uwagę na prawidłową pracę oka oraz prawidłowy ruch ręki, to znaczy zgodny z kierunkiem pisania.
Poprzez tego typu ćwiczenia wyrabiamy u dziecka umiejętność kreślenia wzorów od strony lewej do prawej, z góry na dół, a przy kreśleniu form kolistych (koła) – w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.
Te umiejętności wyrabiamy podczas codziennych czynności samoobsługowych. Umiejętności te są następnie przenoszone na działania grafomotoryczne.
Oto propozycja kilku ćwiczeń:

• przygotowanie dziecka do rysowania koła:
  – mieszanie łyżką w kubku, garnku, szklane
  – malowanie koła w przeźroczystym kubku
  – malowanie koła na kartce

• przygotowanie dziecka do rysowania linii z góry na dół:
  – wycieranie stołu (od góry do dołu)
  – zgarnianie chrupek, guzików, klocków ze stołu
  – rysowanie linii za pomocą autka
  – malowanie linii z góry na dół

 4. Etap – hamowania

Dziecko na tym etapie musi umieć reagować na polecenia typu “stop”, “zatrzymaj”. Dopiero wówczas będzie mogło przyczynić się do powstawania kształtów na kartce papieru. Najpierw możemy technicznie zablokować dziecku powierzchnię,w  której rysuje. Połóżmy coś co go ogranicza, zastosujmy szablon. Następnie dziecko może próbować obrysowywać przedmioty.

Proponowane ćwiczenia:

• weź kartkę z narysowanym kształtem. Wyklej kontur kształtu np. sznurkiem. Sznurek ułatwi kontrolę ruchu ręki. Niech dziecko koloruje wnętrze figury, kreśląc linie z góry na dół; oraz kolorując od lewej do prawej.
• na kartce narysuj jakiś kształt, następnie go wytnij. Przymocuj go np. na kartonie i połóż na stoliku. Dziecko niech koloruje wnętrze szablonu. Zaznacz, że jeśli pokoloruje szablon to nic nie szkodzi. Po ukończeniu zadania zdejmij szablon z kartonu. Na kartonie pozostanie pokolorowana figura.
• daj dziecku do pokolorowania kartkę z tym samym szablonem, tym razem będzie wiedziało jak ważne są kontury.

Na początku możecie korzystać z farb, pasteli, kredy, a na końcu z kredek ołówkowych

  5. Etap – kształty

Dziecko próbuje obrysowywać przedmioty a także rysować po śladzie. Co dalej? Uwielbiane przez dzieci łączenie kropeczek i punktów w celu uzyskania jakiegoś kształtu.
Zaliczamy do tego etapu takie elementy aktywności graficznej jak:

– po śladzie
– łączenie punktów
– przerysowywanie
– rysowanie z pamięci
– samodzielne rysowanie
– obrazy ikoniczne

Dziecko potrafi kontrolować postawę ciała, opanowało wzorce i schematy ruchowe, coraz dłużej koncentruje uwagę na wykonywanej czynności, jego koordynacja oko – ręka jest na coraz wyższym poziomie. Kolejnym wyzwaniem będą ćwiczenia na materiale literowym, czyli pisanie.

Etap rysowania mamy już opanowany, należy teraz wszystkie elementy przenieść do najtrudniejszego etapu pisania.

Zapewne część z Was zastanawia się jak rozpoznać zaburzenia koordynacji oko-ręka-ruch.

Zaburzenia te łatwo rozpoznać  – dzieci ze słabo wyćwiczoną koordynacją wzrokowo-ruchową charakteryzują się słabą precyzją ruchów i przejawiają trudności podczas wykonywania prostych zadań. Należą do nich takie czynności jak ubieranie się, prawidłowe chwytanie i rzucanie piłki, utrzymanie równowagi przy staniu na jednej nodze czy wykonywanie prac plastycznych.

Koordynację ręka-oko możemy wspomagać przez:

•     zabawy z piłką, balonikiem, woreczkiem, które polegają na podrzucaniu, łapaniu, toczeniu…
•     rzuty do celu,
•     samodzielne ubieranie poszczególnych części garderoby,
•     robienie kulek z papieru,
•     lepienie z masy solnej,
•     układanie wieży z klocków (nie Lego, ale np. drewnianych – chodzi o to, by nie dało się ich łatwo złączyć),
•     przelewanie płynów z naczynia do naczynia,
•     stemplowanie,
•     wiązanie sznurka, wstążki, np. na klamce bądź nodze od stołu,
•     sortowanie klocków według kolorów, kształtów, wielkości,
•     zapinanie guzików,
•     układanie puzzli,
•     wycinanie i wydzieranie z papieru,
•     nawlekanie koralików,
•     podnoszenie i wyjmowanie małych przedmiotów z niewielkich naczyń,
•     jednoczesne malowanie obydwoma rękami na dużych powierzchniach.

OKO – RĘKA – RUCH to tylko propozycja ćwiczeń, których zadaniem jest wsparcie rodzica i nauczyciela  w rozwijaniu u dziecka kompetencji grafomotorycznych.

To również może Cię zainteresować

Motoryka mała – zabawy usprawniające ruchy dłoni Pomysł na prezent dla dzieci? Klocki. Kształtowanie czynności samoobsługowych u dzieci Ruch to zdrowie – zabawy ruchowe dla dzieci