Okres od narodzin po cały przedszkolny to okres dynamicznego rozwoju nie tylko motoryki dużej ale również małej, czyli rozwoju dłoni i palców (chwytu pisarskiego u dzieci).
Aby dziecko mogło wykonywać precyzyjne ruchy motoryki małej najpierw musi opanować proste ruchy motoryki dużej czyli chodzenie, bieganie, skakanie, rzut do celu, gra w piłkę, pływanie itd. Musi również “przejść” poszczególne etapy rozwoju chwytu, aby osiągnąć najbardziej efektywny.
Poszczególne rozwoje chwytu pisarskiego:
Chwyt cylindryczny
Występuje u dzieci w wieku 1 – 1,5 roku życia. Aktywny jest tutaj staw barkowy i brak jest mobilności nadgarstka w trakcie ruchu. Przedramię jest w powietrzu (nie jest podparte na stole).
Chwyt wskazicielem
Występuje między 2 a 3 rokiem życia (często u dzieci które używają już widelca i noża). Dziecko chwyta tutaj wszystkimi palcami, z charakterystycznym wyprostem palca. Pozostałe palce są w zgięciu. Przedramie nie jest oparte na stole, nadal brak jest mobilności nadgarstka w trakcie ruchu.
Chwyt z wyprostowanymi palcami
Występuje między 3 a 4 rokiem życia. Narzędzie pisarskie trzymane jest pomiędzy kciukiem a palcami od strony promieniowej. Zakres ruchów w stawach międzypaliczkowych od niewielkiego zgięcia do wyprostu. Przedramię zaczyna spoczywać na stole. Następuje stabilizacja stawu barkowego. Pojawia się aktywność przedramienia.
Statyczny chwyt czteropalcowy
Występuje u dzieci około 3-4 roku życia, szczególnie u dzieci o luźnej budowie stawów i nieco obniżonym napięciu posturalnym. Narzędzie pisarskie jest między palcem wskazującym, środkowym i kciukiem. Kredka leży w częściowo lub całkowicie otwartej przestrzeni między kciukiem a palcem wskazującym. Palec mały jest w zgięciu, stabilizuje chwyt. Przedramię spoczywa na stole, niewielka jest mobilność nadgarstka dająca aktywność ręki.
Statyczny chwyt trójpalcowy
Występuje u dzieci od 4 roku życia i doskonali się do 14 roku życia. Jest to chwyt uznawany przez nauczycieli, specjalistów za najlepszy i najbardziej ergonomiczny. Narzędzie pisarskie dziecko trzyma między palcem wskazującym a kciukiem, a palec środkowy podtrzymuje narzędzie pisarskie. Palec mały i serdeczny są zgięte i stabilizują chwyt. Nie występują drobne ruchy palców i dłoni. Przedramię spoczywa na stole natomiast nadgarstek jest mobilny, ustabilizowany w pozycji wyprostu.
Co zrobić żeby ułatwić dziecku osiągnięcie odpowiedniego chwytu ?
To bardzo proste. Przede wszystkim musimy angażować dzieci w powszednie obowiązki takie jak: samodzielne ubieranie się, ścielenie łóżka, mycie się, porządkowanie, pomoc w gotowaniu, robieniu zakupów, zamiataniu czy nakrywaniu do stołu. Wszystkich takich umiejętności które są potrzebne w codziennym życiu. Musimy wdrożyć ćwiczenia które są podstawą do rozwijania motoryki małej. Więcej o zabawach manipulacyjnych pisałyśmy tutaj.
Powodzenia!
